شعب ابی طالب

"شعب ابی طالب" نام منطقه ای نزدیک به مکه است که پیامبر اسلام و هوادارانش در آنجا پیش از هجرت به مدینه، به مدت سه سال تحت محاصره اقتصادی بت پرستان قرار گرفتند. شدت محاصره اقتصادی به حدی بود که مسلمانان و فرزندان آنها دچار سوء تغذیه شدند و برخی از مورخان، این سه سال را سخت ترین دوره زندگی پیامبر اسلام توصیف کرده اند.

در ادبیات سیاسی ایران، ترکیب "شعب ابی‌طالب" ممکن است اشاره ای به دوران فشار شدید اقتصادی باشد. این ترکیب، در مواردی برای اشاره به شرایط محاصره اقتصادی و تحریم های بین المللی علیه ایران نیز مورد استفاده قرار گرفته است.

به عنوان نمونه، محمود بهمنی رئیس کل بانک مرکزی، در ۲۰ آذر ۱۳۹۰ با اشاره به ضرورت در نظر گرفتن راهکارهایی برای مقابله با تحریم های اقتصادی وضع شده از سوی غرب علیه ایران بر سر پرونده هسته ای گفت: "باید جامعه را به نحوی اداره کنیم که بتوانیم دو سال خود را حفظ کنیم، گویا در شعب ابی‌طالب گرفتار شده ایم."

در واکنشی شدید به این اظهارات، آیت الله خامنه ای رهبر جمهوری اسلامی، در ۱۹ دی همان سال بدون اشاره مستقیم به رئیس بانک مرکزی، گفت: "این روسیاه‌های بد محاسبه گر، تصور می کنند نظام اسلامی در شرایط شعب ابی‌طالب است، در حالی که ملت ایران امروز در شرایط بدر و خیبر قرار دارد."