جنگ صفین

جنگ صفین در سال ۳۷ هجری قمری میان سپاهیان علی بن ابی طالب امام اول شیعیان و معاویة بن ابی سفیان حاکم شام (سوریه فعلی) رخ داد که از پذیرفتن خلافت امام علی خودداری کرده بود.

طبق روایات شیعیان، در پایان این جنگ، مالک اشتر فرمانده سپاه علی در آستانه پیروزی و فتح خیمه معاویه بود، اما سپاهیان معاویه با بر سر نیزه کردن قرآن خواستار آن شدند که طرفین به جای جنگ به "حکمیت" (داوری) میان خود بر مبنای قرآن تن بدهند. در نتیجه، عده ای از سپاهیان علی ادامه جنگ خودداری کردند و او ناچار شد جنگ را متوقف کند و بر خلاف میل خود، به قبول حکمیت "ابوموسی اشعری" و "عمرو عاص" تن بدهد که حاصل آن، تثبیت حکومت معاویه بود.

جنگ صفین از جمله وقایعی است که گذشته از نامش، اسامی تعداد قابل توجهی از افراد و وقایع مرتبط با آن نیز در ادبیات سیاسی ایران کاربرد داشته است.

یاد کردن از جنگ صفین، در ادبیات سیاسی محافظه کاران ایران، معمولا برای هشدار نسبت به تبعات تنها گذاشتن رهبر در مقابله با دشمنان، یا به عنوان تمثیلی از تبدیل پیروزی به شکست بر اثر خیانت یا ساده اندیشی صورت می‌گیرد.

در همین زمینه، رهبر جمهوری اسلامی در ۱۹ دی ۱۳۸۸ در جریان یک سخنرانی در قم گفت: "تاریخ جنگ صفین را که انسان می‌خواند، دلش می‌لرزد. در این صف عظیمى که امیرالمؤمنین به عنوان لشکریان راه انداخته بود و تا آن منطقه حساس - در شامات - در مقابل معاویه قرار گرفته بود، تزلزل اتفاق مى‌‌‌افتاد؛ بارها این اتفاق افتاد." در اظهار نظری دیگر، غلامعلی حداد عادل از سیاستمداران نزدیک به اقای خامنه ای گفته است: "بصیرت مردم ایران مانع تکرار جنگ صفین در تاریخ اسلام است." (۲۹ دی ۱۳۹۰)

رجوه کنید: فتح خیمه معاویه